Van Kedisi, beyaz tüyleriyle ve yeşilli mavili gözleriyle kedilerin en güzeli, medarı iftiharımız, biriciğimizdir. Dünyada bilinen ismiyle Turkish Van olarak tanınır. Özellikle doğu illerimizde “en güzel kedi” olarak anılır. En önemli özelliği kalıtsal bozukluk olan güzel gözlerinin rengidir. Zaman zaman her iki gözünün mavi, kimi zaman birinin kehribar diğerinin mavi olduğuna rastlanır. Tilkininkine benzer bir kuyruğu vardır ki kabarık, beyaz ipeksi bir kürkle donatılmıştır. Kulaklarının içi, patilerinin altı ve burnunun ucu pembe renktedir.
Güçlü, kaslı ve uzun boylu yapısı, iri kemikli bacakları ile harika bir yüzücüdür. Kış mevsiminde boyları uzayan tüyleri yaz mevsiminde dökülür. Böylece incelen kürk yapısı yüzerken serinlemesine fırsat verir. Yazın kurağına kışın soğuğuna adaptasyonu doğal olarak gelişen bu tür oldukça dayanıklıdır. Bir doğumda en fazla 4 yavru dünyaya getirir. Yeterli olgunluğa ulaşması 3 yıldan fazla zaman alır. Ancak bulunduğu bölgeye her daim sadakatle bağlıdır. Yürüyüşü bir aslan asaletinde olan Van Kedisi, fiziki özellikleri nedeniyle Ankara Kedisi ile karıştırılır.
Van Kedisi İle Ankara Kedisi Karşılaştırması
- İkisi de ülkemizin gözbebeğidir.
- Dünyaca kabul görmüşlerdir. Hatırı sayılır bir popülariteleri vardır.
- Beyaz kürkleri farklıdır. Van Kedisi daha kısa, kalın ve kadifemsi bir posta sahipken Ankara Kedisi uzun tüylü ırklardandır. Tüyleri ince ve ipeksidir. Kulaklarının arasında, tam tepesinde koyu renkli tüyler taşır. Ayrıca Van Kedisi geniş kulaklı iken Ankara Kedisinin kulakları dik ve uzun tüylüdür.
- Farklı renkteki gözleri nedeniyle karıştırılırlar. Yavru Van Kedisi iki aya kadar gri renkli gözlere sahiptir. Ardından oluşan kehribar – mavi kombinasyonuna Van Kedisi cinsinde daha sık rastlanır. Ankara kedisinin gözleri kehribar – mavi, ela – mavi, sarı – mavi gibi kombinasyonlara sahip olabilir.
- Ankara kedisinin gözleri badem biçiminde, Van Kedisi cinsininki yuvarlaktır.
- Ankara kedisinin üçgen ve sivri yüz hatlarının aksine Van Kedisi yuvarlak yüz hatlarına sahiptir.
Tarihi
Türkiye’nin, güzel ülkemizin Doğu Anadolu Bölgesi’nde keşfedilmiştir. Van il sınırları içerisinde bulunan Van Gölü Vadisi / Van Denizi Havzası tam olarak kökeninin oluştuğu topraktır. Safkan olan Van Kedisi, 1200’lerde Avrupa’ya götürülmüştür. Haçlı askerlerinin sefer dönüşünde götürdüğü söyleniyor. Kendisi Türk Van Kedisi olarak tanındıktan sonra 1955 yılında Sonia Holiday ve Laura Lushington tarafından İngiltere’ye götürülüyor. Ankara Kedisi ile karıştırılmaması için bu şekilde isimlendirilen Van Kedisi, kısa süre içinde tanınır hale geliyor ve birçok kişi tarafından sahipleniliyor.
1970 senesinde Amerika’ya götürülüyor. Giderek popüler hale gelen ırk 1985 yılında Uluslararası Kedi Birliği, 1988 yılında Kedi Meraklıları Birliği tarafından tanınıyor.
Bir rivayete göre Nuh’un Gemisi’nden atlayıp, yüzerek Van’a ulaşan hayvan tam olarak kendisidir. Suyu bu denli sevmelerinin ve yüzmeye olan heveslerinin nedeni Nuh’un Gemisi olarak nitelendiriliyor.
Ülkemiz ve ülkemizdeki kedi ırklarının tanıtılması ve biyoçeşitliliğe katkı sağlanması amacıyla bazı eğitim kurumlarınca hakkında çalışmalar yapılmaktadır. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde 1992 yılında açılan Van Kedisi, Araştırma ve Koruma Merkezi (VKAM) bu kuruluşlardan biridir. Fizyolojik, morfolojik ve kalıtsal niteliklerin gözetilmesi ve koruma altına alınması amacı güden merkez Van ili dışında kalan ve Van Kedisiyle yaşayan ailelerin de takipçisidir. Ankara Orman Çiftliğinde popülasyonu arttırmak amacıyla Van Kedisi Evi projesi başlatmışlardır. Van halkının Pişik ismi ile andığı kedi Van’a ait bir değer olarak 22 Nisan 2006 tarihinde tescillenmiştir. Bu tüylü dostumuzdan evlat edinmek isteyenlerin merkez ile irtibata geçmeleri yeterlidir.
Karakteri
Avcılık içgüdüleri genetik kodlarında var olan Van Kedisi, hareketli bir tüy yumağıdır. Asaletine hayran bırakır herkesi.
Toplu bir hayat sürüyorsa erkeklerle rekabet eder. Hiyerarşik düzen oluşana dek rekabet etmeyi sonlandırmaz. Çiftleşmede dahi seçicidir. Erkeği belirli standartlara göre seçer. Kızgınlık dönemi Şubat, Nisan ve Haziran ayına isabet eder. Kendisiyle aynı tür ve cinsiyete sahip kedilerde uysal olan taraf dişidir. Yaşam alanına değer veren bu şahsına münhasır kişilik kendi alanında hakimiyeti ele geçirir ve başka kedileri bu alanda görmek istemez.
İnsanlara bayılır. Hele ki sahibiyle yavruluktan beri tanışıyorsa sadakati duygulandırır. Son derece sosyal olan karakteri insanlardan uzaklaştığı taktirde yabanileşecektir. Tüylerinin yaz ve kış mevsimine uygun değişimi de tıpkı karakter değişimi gibidir. Farklılık gösteren her şarta çabucak adapte olur. Yine de evinden farklı alanlara girdiğinde stres yapar ve çabuk alışsa da kısa süreli değişimlerden hoşlanmaz.
Nasıl cana yakındır nasıl! Kedi değil de sanki dünyadaki en iyi arkadaştır. Eğer dişi ve gebeyse ilgi odağı olmak ister. Gerçi, erkeği de bol mırıltılı sevgi pıtırcığıdır. Kendisine gösterilen saygı, sevgi, bağlılık gibi her olumlu hisse karşılık vermeleri meşhurdur. Aile ortamında yaşamaktan son derece büyük zevk alır. Tek bir kişiye değil ailenin tümüne aşkla bağlanır. Bu nedenle hep etraftadır. Oyun oynamak, okşanmak ve miyavlayarak muhabbet etmek ilgi alanına girer. Çok konuşkandır ancak ses tonu rahatsız edici olmadığı gibi gayet alçaktır. Zatı muhteremin kucakta kıvrılmayı sevdiği doğrudur ancak sarılmak, sıkıştırılmak, taşınmak uzun süre dayanabileceği yakınlıklardan değildir. Sıkıntıya gelemez. Hislidir de, olumsuz duygu ve düşüncelerin farkına varır ve ona göre davranır. Teselli esnasındaki hareketleri hayli ilginçtir. Aktif ve muziptir. Sıcakkanlı, meraklı ve araştırmacıdır. Öylesine keskin bir zekası vardır ki, mama kabında sunulan yemeğin sıcaklığını önce patileriyle kontrol eder. “Günaydın”, “Yemek için teşekkürler” gibi miyavlamaları, yemek öncesi sürtünmeleri, beslenmeye veya tuvalet gibi ihtiyaç talepleri hep üstün zekası sayesindedir. Onun kocaman kalbiyle yaşamak, aynı yatağın bir köşesinde masum uykusunu izlemek bir ayrıcalıktır.
Bakımı
Atletik yapısından mütevellit enerjik ve hareketlidir. Bu nedenle kilo fazlalığı, obezite gibi sorunları pek yaşamaz. Ancak kilo almaları halinde derhal perhize sokulmalıdır. Aksi taktirde birçok sağlık sorunu baş göstermeye başlayacaktır.
Kadı kızında bile bulunan kusur Van Kedisi cinsinde yok mudur? Muhteşem özelliklerine rağmen kaçmaya meyillidir. Doğaya olan merakı ve sevgisi evden kaçma isteğiyle dolmasına neden olur. Bu nedenle yaşam alanlarındaki pencere ve balkonlar sineklik vb. ile korumaya alınmalıdır. Aksi taktirde düşme, yaralanma gibi birçok kaza meydana gelecektir ve biricik kediciğiniz yaralanacak veya kaybolacaktır.
Sevilen bir öğrenci olan Van Kedisi, tuvalet eğitimini yüksek hızla tamamlar ve kum kabından başka hiçbir yere tuvaletini yapmaz. Her kedi titizdir ancak Van Kedisi bir başkadır. Pür dikkat kesilir, temizliğine çok düşkündür. Verilen her komutu neredeyse algıladığından ve hayatıyla ilgili kararları kendi aldığından eğitimden çok hoşlanmaz.
Orta uzunlukta olan kürkü bakım açısından ürkütse de haftada iki – üç kez düzenli tarama yeterli olmaktadır. Yaşça büyük erişkinlerde ölü tüyler daha fazla olacağından düzenli taramalar sıklaştırılmalıdır. Gerçi mıncıklanmayı sevdiğinden her gün fırçalanmak sahipleri ile arasındaki bağı güçlendirecektir. Aktif hareketleri nedeniyle göz çeperlerinde toz ve kir birikir. Bu nedenle ılık su ile nemlendirilmiş bir pamuk yardımıyla silinmelidir. Her göz için farklı pamuk kullanılmalıdır.
Kürkünün ferahlatıcı bir his vermesi ve su geçirmemesi suya olan sevgisini tartışılmaz kılar. Öyle bir zevk alır ki sulu ortamlardan, inanamazsınız. Su birikintisi veya deniz fark etmeksizin atlar ve yüzmeye çalışır. Musluklar, duş başlığı akan suyu nerede görse tanır ve hemen en yakın konumda yerini alır. Patilerle dokunmaya başlar, yüksek ihtimalle yıkanır. Bu nedenle cildine zarar vermemek adına kedi şampuanı kullanarak ponçiğe masaj yapabilir, kendisine çifte mutluluk yaşatabilirsiniz. Yine de sudan hoşlanmayanlara rastlanabilir, zorlamamak gerekir. Ayrıca banyo sonrasında üşütmemesi için tamamen kuruduğundan ve sıcakta olduğundan emin olunmalıdır.
Etçil olan Van Kedisi protein ağırlıklı beslenmelidir. Zengin besin kaynağı sağlayan kuru mamalar tercih edilmelidir. Öğün sayısı, aralıkları ve miktarları veteriner kontrolünde belirlenmelidir. Dondurma, karpuz ve kavun gibi meyvelerin hastasıdır. Soğuk besinleri tüketebilir ancak sıcak olanları daha çok sever.
Enerji sarfiyatı yüksek olmalıdır. Yoğun egzersize bayılır. Etkileşimli oyuncaklar, fiziksel ve zihinsel oyunlardan memnuniyet duyar.
Ağırlık ve Boyutları
Yetişkin bir Van Kedisi boyutları değişim göstermektedir. Bu nedenle ağırlıklı ortalama boyutları paylaşılmıştır.
Van Kedisi Ağırlık ve Boyutları
| Erkek | Dişi | |
| Baş Uzunluğu (cm) | 16,7 | 15,9 |
| Yüz Uzunluğu (cm) | 7,1 | 6,8 |
| Kulak Uzunluğu (cm) | 6,2 | 6,0 |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 31,0 | 27,0 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 38,0 | 36,0 |
| Kuyruk Uzunluğu (cm) | 27,0 | 25,5 |
| Ağırlık (kg) | 5,0 (Max. 7) | 3,5 (Max 6) |
Yatkın Olduğu Hastalıklar
Diğer beyaz kürklü, mavi gözlü ve safkan kediler gibi genetik sağırlık görülebilir. Ancak Van Kedisi için kalıtsal sağırlık oranı yüzde 2,5-5’tir. Başlarının tepesinde doğumunda gözlenen ve 6 aylıktan itibaren kaybolan koyu renkli tüyler sağır olmadığının belirteci (yüzde 90) kabul edilir. Bu nedenle her biri sağır değildir. Bembeyaz kürklü ve mavi gözlü olanlar risk altındadır. Standardı bu olmayan ırk için sırf ilgi görüyor diye inatla üretim yapmamak sorunu çözüme kavuşturacaktır.
Nörolojik bir problem olan ataksi ve kalp hastalığı olan hipertrofik kardiyomiyopatiye genetik yatkınlığı bulunur. Ancak atletik vücudu ve dayanıklı bünyesi ile Van Kedisi, safkan kedi ırklarının en sağlıklı üyelerinden biridir.
Sık Sorulan Sorular
🐱 Van Kedisi Cinsinin Ömrü Ne Kadar?
Hayatta kalma süresi 12-17 yıl arasında değişen Van Kedisi, yüksek yaşam koşullarında daha uzun yaşayabilmektedir.
🐱 Van Kedisi Cinsinin Bakımı Zor Mu?
Bakımı zor değildir. Her evcil hayvan gibi sevgi, emek ve ilgi bekleyen Van Kedisi size bakım için harcanacak pek fazla zaman gerektirmeyecektir.
🐱 Van Kedisi Cinsi Çocuklarla Anlaşabilir Mi?
Çocuklarla iletişimi ve etkileşimi son derece yüksek olan Van Kedisi gerçekten sosyal bir canlıdır. Kedi sever köpeklerin tümü ile anlaşıp kendilerini sevebilirler. Sınırlarını ihlal etmeyen ve sevecen yaklaşan her çocuğa da sonsuz ilgi gösterir. Çeşitli fiziksel eylemler, etrafında çember çizme, kovalamaca, top vs. atma ve tutma gibi oyunlarla enerjilerini attıkları gibi çocuklara da eğlenceli vakit geçirme garantisi verirler. Çünkü kendileri tam bir eğlence delisidir.
Fakat çocuklar bir canlıya ve bir kediye nasıl davranması gerektiği hususunda eğitilmelidir. Bilinçli bir şekilde kuyruğunu çekmemeleri ve patilerine basmamaları, yemek yerken rahatsızlık vermemeleri gibi uyarılarda bulunulmalıdır.
🐱 Van Kedisi Cinsi Eğitilebilir Mi?
Eğitilebilen en şahane öğrencilerdendir asilzadem. Akıllı ve mantıklı halleri bir köpeğin eğitimine dahi cevap verebileceğini kanıtlar niteliktedir.
🐱 Van Kedisi Cinsi Apartmanda Yaşar Mı?
İnanın kendisinin bileceği bir sorudur bu. Şakası bir yana yüksek zeka seviyesi, neredeyse bakım gerektirmeyen nitelikleri ve her alana adaptasyonları sayesinde Van Kedisi apartmanda çok rahat yaşayabilir.